کوکی یا Cookie چیست و چه کاربردی دارد؟
استفاده از کوکی (Cookie) اینترنتی که کوکی وب یا کوکی مرورگر نیز نام دارد، در عصر جدید اینترنت ضروری است اما از سوی دیگر استفاده از آن باعث نقض حریم خصوصی کاربران می‌شود. در این مطلب قصد داریم ببینیم کوکی چیست، در کامپیوتر چگونه کار می‌کند، در وب‌سایت چگونه کار می‌کند، آیا می‌تواند خطرناک باشد، و آیا امکان غیرفعال کردن آن وجود دارد یا خیر.
امروزه بهره‌مندی از کوکی‌های HTTP (متداول‌ترین نوع کوکی) برای تسهیل و تسریع وبگردی ضروری است. کوکی‌های HTTP که درواقع بسته‌های متشکل از داده‌ها هستند، به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند تا کاربران به وب‌سایت‌های آن‌ها دسترسی راحت‌تری داشته باشند و دسترسی سایت‌ها به یک سری اطلاعات لازم در مورد کاربران را نیز امکان‌پذیر می‌کنند. کوکی‌های HTTP به وب‌سایت‌ها اجازه می‌دهد هویت کاربران، تعداد دفعات ورود آن‌ها به وب‌سایت‌ها، کالاهای افزوده‌شده توسط آن‌ها به سبد خرید فروشگاه‌های اینترنتی و سایر اطلاعات دیگر را به یادآورند. اگرچه کوکی‌های HTTP به تسهیل دسترسی کاربران به وب‌سایت‌ها کمک شایانی می‌کند، اما از سوی دیگر گنجینه‌ای ارزشمند از اطلاعات شخصی کاربران نیز است که می‌تواند زمینه جاسوسی از کاربر و تجاوز به حریم خصوصی او را نیز فراهم کند. امروزه صیانت از حریم خصوصی در فضای مجازی کار دشواری است. حتی یک آشنایی ساده با کوکی نیز می‌تواند به شما کمک کند همیشه حواستان به فعالیت‌های آنلاین‌تان باشد و مانع تجاوز به حریم خصوصی‌تان شوید.
کوکی چیست؟
کوکی‌ها در حقیقت فایل‌های متنی همراه با داده‌های کم حجم هستند (مثل نام کاربری و رمز عبور) که برای شناسایی هویت کامپیوترتان در هنگام ورود شما به اینترنت استفاده می‌شوند. کوکی‌های خاص که به‌عنوان کوکی‌های HTTP شناخته می‌شوند، جهت شناسایی کاربران خاص در فضای وب و بهبود تجربه وبگردی آن‌ها استفاده می‌شوند. داده‌های ذخیره‌شده در کوکی‌ها توسط سرور وب‌سایت‌ها ایجاد می‌شوند. داده‌های ذخیره‌شده در کوکی با یک آی‌دی مختص شما و کامپیوترتان برچسب‌گذاری می‌شوند. زمانی‌که کوکی‌های مختلف بین کامپیوتر شما و سرور سایتی که در حال بازدید هستید، مبادله می‌شوند، سرور به آی‌دی شما دسترسی پیدا می‌کند و با این روش اطلاعات خاصی را به شما ارائه می‌دهد.
انواع مختلف کوکی
کوکی‌ها به دو دسته کوکی‌های مجیک (Magic Cookies) و کوکی‌های HTTP تقسیم می‌شوند. هر دو نوع کوکی دارای عملکرد یکسانی هستند، اما کاربرد متفاوتی دارند.
کوکی‌های مجیک یا کوکی‌های جادویی واژه‌ای قدیمی در حوزه کامپیوتر محسوب می‌شوند و به آن دسته از بسته‌های اطلاعاتی اشاره می‌کند که بدون تغییر ارسال و دریافت می‌شوند. این کوکی‌ها معمولاً برای ورود به سیستم‌های پایگاه داده (دیتابیس) کامپیوترها استفاده می‌شوند. لو مونتولی (Lou Montulli)، برنامه‌نویس فعال در حوزه طراحی و ایجاد مرورگرهای وب و پیشتاز در حیطه فضای وب، در سال ۱۹۹۴ کوکی‌های مجیک را برای نخستین بار ابداع و از آن‌ها استفاده کرد. او برای حل مشکل بار زیاد روی سرورهای یک فروشگاه اینترنتی، این کوکی‌ها را به‌عنوان ابزار کمکی در مرورگرها ایجاد کرد.
کوکی‌های HTTP همان کوکی‌هایی هستند که امروزه برای دسترسی راحت‌تر به وب‌سایت‌ها استفاده می‌شوند؛ البته متأسفانه این کوکی‌ها می‌توانند برای جاسوسی توسط افرادی با اهداف مخرب و سرقت اطلاعات شخصی نیز مورد سوءاستفاده قرار گیرند.
کوکی‌های HTTP چه هستند؟
کوکی‌های HTTP یا همان کوکی‌های اینترنتی خاص به‌صورت ویژه برای مرورگرهای وب جهت ردیابی، شخصی‌سازی و ذخیره‌سازی اطلاعات مرتبط با مدت‌زمانی که هر یک از کاربران در حال بازدید از یک وب‌سایت بوده‌اند، ایجاد می‌شوند. زمانی که از وب‌سایت جدیدی بازدید می‌کنید، کوکی‌ها جهت شناسایی هویت شما ایجاد می‌شوند. در هنگام ورود کاربر به یک وب‌سایت، سرور وب‌سایت که تمام اطلاعات وب‌سایت در آن ذخیره می‌شود، میزان کمی از اطلاعات مرتبط با هویت او را در اختیار مرورگر قرار می‌دهد. پس از انجام این کار، کوکی‌های مرورگر شناسایی و توسط جفت‌های نام-مقدار (name-value pairs) خوانده می‌شوند و این جفت‌ها محلی که باید کوکی‌ها به آن مکان فرستاده شوند، مشخص و داده‌هایی را که باید فراخوانده شوند، نیز تعیین می‌کنند.
سرورها تنها زمانی کوکی‌ها را برای مرورگرها ارسال می‌کنند که مرورگرها بخواهند آن‌ها را ذخیره کنند. مرورگرها کوکی‌ها را در دستگاه‌های کاربران ذخیره می‌کنند تا جفت مقدار-عددی را که کاربران را شناسایی می‌کند، به یادآورند. در صورتیکه کاربر پس از گذشت زمان دوباره از وب‌سایتی بازدید کند که قبل از آن بازدید کرده است، مرورگر داده‌ها را در قالب یک کوکی به سرور وب‌سایت بازمی‌گرداند. مرورگر این داده‌ها را به‌منظور فراخوانی اطلاعات مرتبط با مدت‌زمان بازدیدهای قبلی کاربر از یک وب‌سایت، در اختیار سرور وب‌سایت قرار می‌دهد.
کاربردهای کوکی در مرورگرها
وب‌سایت‌ها از کوکی‌های HTTP برای بهبود تجربه وبگردی استفاده می‌کند. در صورت عدم استفاده از کوکی‌ها، در صورت ایجاد حساب کاربری در یک وب‌سایت، پس از هر بار ورود به آن باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید و وارد حساب کاربری خود شوید یا زمانی که در یک فروشگاه اینترنتی در حال افزودن کالاها به سبد کالای خود هستید و تصادفاً صفحه را ببندید، پس از باز کردن آن صفحه دوباره باید کالاهای موردنظر خود را به سبد خریدتان اضافه کنید؛ بنابراین استفاده از کوکی‌ها برای تسهیل وبگردی اهمیت زیادی دارد. تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای کوکی‌ها به شرح زیر هستند:
ارائه اطلاعات موردنظر به کاربر هنگام بازدید از یک وب‌سایت
وب‌سایت‌ها با استفاده از کوکی‌ها می‌توانند کاربران را تشخیص دهند و اطلاعات مربوط به ورود آن‌ها به وب‌سایت و اطلاعات موردعلاقه آن‌ها را برای کاربران فراخوانی کنند؛ به‌عنوان‌مثال به عده‌ای از کاربران گزارش‌های ورزشی و به دیگر گزارش‌های سیاسی ارائه می‌دهند.
شخصی‌سازی محتوای در حال نمایش
شخصی‌سازی محتوای در حال نمایش در وب‌سایت‌ها بر اساس سلایق و علایق نیازها و خواسته‌های هر یک از کاربران، یکی از کاربردهای اصلی کوکی‌ها است. معمولان در هنگام بازدید از وب‌سایت‌های مختلف کالاهای موردنظرتان برای خرید یا مطالبی با موضوعات خاص را که معمولاً آن‌ها را دنبال می‌کنید یا به آن‌ها علاقه دارید، مشاهده می‌کنید.
ردیابی اطلاعات
در فروشگاه‌های اینترنتی از کوکی‌ها برای ردیابی کالاهایی که بازدیدکنندگان از آن‌ها بازدید کرده‌اند، استفاده می‌شود و با این روش کالاهای مشابه کالاهایی که بازدیدکنندگان قبل از آن‌ها بازدید کرده‌اند، یا ممکن است موردنیاز آن‌ها باشند، به کاربران خاص نمایش داده می‌شوند. حتی ممکن است چنین کالاهایی زمانی که کاربران در حال خرید کالاهای دیگر هستند، به‌صورت خودکار به سبد خرید آن‌ها منتقل شوند.
معایب کوکی‌ها
کوکی‌ها معایبی هم دارند که به هیچ وجه نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. این بسته‌های اطلاعاتی به منظور حفظ فضای ذخیره‌سازی سرور و کاهش هزینه حفاظت از اطلاعات و نگهداری آن‌ها، در حافظه کامپیوتر کاربران ذخیره می‌شوند و به مرور زمان فضای زیادی را اشغال می‌کنند. در ضمن همان‌طور که گفتم اطلاعات ذخیره شده در کوکی‌ها می‌تواند تهدید بزرگی برای حریم خصوصی و اطلاعات شخصی شما باشد.
از کوکی‌ها استفاده کنیم یا نه؟
همان‌طور که گفتیم کوکی‌ها می‌توانند برای تسهیل وبگردی استفاده شوند؛ اما در صورت تمایل می‌توانید آن‌ها را در کامپیوترها یا دستگاه‌های موبایل‌تان غیرفعال کنید یا حداقل فعالیت آن‌ها را محدود کنید؛ البته مزایای کوکی‌ها بیش از معایب آن‌ها است و خطر استفاده از آن‌ها به اندازه‌ای نیست که بتواند دلیلی برای چشم‌پوشی از مفیدبودن آن‌ها برای تسریع و تسهیل وبگردی شود.
برای صدور مجوز استفاده از کوکی در مرورگرتان، پس از ورود به پخش privacy در تنظیمات مرورگرتان، با تیک زدن گزینه Allow all cookies یا گزینه‌های مشابهی مثل Allow local data یا برداشتن تیک آن، کوکی‌ها را فعال یا غیرفعال کنید، همچنین می‌توانید با انتخاب گزینه Block third-party cookies یا گزینه‌های مشابه کوکی‌های سوم شخص را غیرفعال کنید.
درضمن در برخی از وب‌سایت‌ها در بدو ورود کاربران به آن‌ها در مورد تمایل آن‌ها برای استفاده یا عدم استفاده از کوکی تا برای بهبود تجربه وبگردی، از آن‌ها سؤال می‌شود. یا برخی از وب‌سایت‌ها نیز فقط اطلاع‌رسانی انجام می‌دهند که از کوکی استفاده می‌کنند و کاربر در صورت عدم تمایل می‌تواند سایت را ببندد و از آن استفاده نکند.
نظرات
نظری یافت نشد. اولین نظر را شما ثبت کنید